Dầu Gốc Khoáng Dầu Gốc Tổng Hợp Sự Khác Nhau Giữa Chúng

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều hãng dầu nhớt bôi trơn với các dòng sản phẩm cho ngành hàng chuyên dụng khác nhau như: Dầu máy nén khí, dầu thủy lực, dầu bôi trơn...Trong các dòng cũng được phân loại khác nhau. Ví dụ: dầu máy nén khí chia làm 03 loại chính:

1. Dầu máy nén khí gốc khoáng
2. Dầu máy nén khí gốc tổng hợp
3. Dầu máy nén khí bán tổng hợp

Thực chất dầu nhớt bao gồm 02 loại chính là dầu nhớt gốc tổng hợp và dầu nhớt  gốc khoáng. Dầu bán tổng hợp là loại pha trộn giữ hai loại trên.
Để so sánh sự khác nhau căn bản của dầu gốc khoáng và gốc tổng hợp chúng ta cũng điểm qua những thành phần chính của dầu nhớt.

Thành phần chính của dầu nhớt
Hầu hết các loại dầu nhớt đều được pha chế từ các loại dầu gốc và các chất phụ gia. 

Dầu gốc là thành phần chủ yếu, có thể chiếm từ 85 đến 100% khối lượng dầu nhớt thành phẩm và có vai trò chính đối với tính năng của dầu nhớt. Phần lớn dầu gốc được chế biến từ dầu thô và được gọi là dầu khoáng. Các loại dầu gốc được chế biến từ việc tổng hợp các thành phần hy-drô các-bon từ dầu thô được gọi là dầu tổng hợp. Các loại dầu gốc được chế biến từ các chất liệu khác cũng được gọi là dầu tổng hợp. 

Phụ gia là các chất được pha trộn với dầu gốc để bổ sung hoặc tăng cường tính chất của dầu gốc để dầu nhớt đáp ứng các yêu cầu bôi trơn cụ thể và có thể chiếm từ 0 đến 15% khối lượng dầu nhớt.
Dầu khoáng là một hỗn hợp các phân tử hy-drô các-bon có hình dạng, kích thước và tính chất lý hóa không đồng nhất nên tính năng bôi trơn không ổn định, đặc biệt trong những điều kiện nhiệt độ quá thấp hoặc qua cao.

Dầu tổng hợp có thành phần phân tử đồng nhất và được thiết kế chọn lọc nên có tính năng bôi trơn cao, chuyên biệt, thời gian sử dụng dài và ít hao. Tuy nhiên dầu tổng hợp cũng có những điểm bất lợi như ít tương thích với các vật liệu làm kín (gioăng, phốt), kém bền thủy phân, ít tương thích với các loại dầu khác và giá thành cao.
Các loại dầu tổng hợp gồm có :

- hy-drô các-bon tổng hợp : polyalphaolephin (PAO), dialkylbenzen, polyisobutylen
- este hữu cơ : polyoleste, diaxit este
- các chất khác : polyglycol, phosphat este, silicon, silicat este, …

Dầu bán tổng hợp là loại dầu gốc được pha trộn giữa dầu khoáng và một phần dầu tổng hợp (từ 10% khối lượng trở lên) để có tính năng bôi trơn được cải thiện hơn so với dầu gốc khoáng và giá thành thấp hơn so với dầu tổng hợp.

xem sơ đồ dưới đây để hình dung về sự khác nhau căn bản dầu gốc tổng hợp và dầu gốc khoáng.

Như vậy có nhiều kiểu cách để phân biệt sự khác nhau giữa dầu nhớt tổng hợp và dầu nhớt gốc khoáng như công nghệ, thành phần, độ nhớt, đặc tính, khối lượng riêng...  nhưng quan trọng hơn cả chính là sự khác nhau  dầu gốc của dầu dùng để sản xuất ra dầu nhớt.

Dầu nhờn sản xuất từ dầu mỏ vẫn chiếm ưu thế do nó có những ưu điểm như: công nghệ sản xuất dầu đơn giản, giá thành rẻ. Nhưng ngày nay, để đáp ứng yêu cầu cao của dầu nhờn bôi trơn, người ta bắt đầu quan tâm đến dầu tổng hợp nhiều hơn. Dầu tổng hợp là dầu được tạo ra bằng các phản ứng hóa học từ những hợp chất ban đầu, do đó nó có những tính chất được định ra trước. Nó có thể có những tính chất tốt nhất của dầu khoáng, bên cạnh nó còn có các tính chất khác đặc trưng như là: không cháy, không hòa tan lẫn trong nước.

Ưu điểm của dầu tổng hợp là có khoảng nhiệt độ hoạt động rộng từ -55°C đến 320°C, có độ bền nhiệt lớn, có nhiệt độ đông đặc thấp, chỉ số độ nhớt cao… Chính những ưu điểm này mà dầu tổng hợp ngày càng được sử dụng nhiều, nhất là trong các động cơ phản lực. Có hai phương pháp chính để phân loại dầu nhờn tổng hợp:

Phương pháp 1: dựa vào một số tính chất đặc thù để phân loại như: độ nhớt, khối lượng riêng.
Phương pháp 2: dựa vào bản chất của chúng.
Theo phương pháp 2 người ta chia dầu tổng hợp thành những loại chính sau: hydrocacbon tổng hợp, este hữu cơ, poly glycol, và este photphat. Bốn hợp chất chính này chiếm trên 40% lượng dầu tổng hợp tiêu thụ trên thực tế.